Geen producten in de winkelwagen.
IJsland heeft de laatste 20 jaar een community-based preventieaanpak gebruikt om het middelengebruik (alcohol, tabak en drugs) aan te pakken onder jongeren. In 1998 was 42% van de IJslandse 15- en 16-jarigen in de laatste 30 dagen dronken geweest. In 2017 was dit nog maar 5%. Voor roken en het gebruik van drugs realiseerden de IJslanders een vergelijkbare daling. Maar hoe hebben ze dit voor elkaar gekregen?
Het Ijslandse preventiemodel
De totale ommekeer van het drugs- en alcoholgebruik in Ijsland is te danken aan het Ijslandse preventiemodel. Ijsland stond voorheen bovenaan de lijst van meeste gebruikers, maar heeft dit in een generatie lang compleet weten te herzien. Het model richt zich op zinvolle vrijetijdsbesteding, overeenkomsten tussen kind en ouder, een ouderorganisatie waarin ouders zich richten op preventie van middelengebruik en tot slot het treffen van landelijke maatregelen.
Vier domeinen versterken
De eerste stap die ze in IJsland hebben gezet, is nagaan hoe het komt dat jongeren wel of geen middelen gebruiken. Uit de wetenschappelijke literatuur hebben de IJslanders de belangrijkste omgevingsfactoren geselecteerd die het risico op middelengebruik verkleinen (beschermende factoren) en het risico vergroten (risicofactoren). Deze zijn grofweg op te delen in vier domeinen of omgevingen:
- Gezin
- Peergroep (vrienden en leeftijdsgenoten)
- School
- Vrije tijd
Beschermingsfactoren
De essentie van het IJslandse preventiemodel is het creëren van een gezonde omgeving waarin
jongeren kunnen opgroeien, dat betekent dus dat de focus ligt op het positieve, op het gezonde stuk. De beschermende factoren binnen die vier domeinen (denk aan een goede band met familie, juiste vrienden, succes op school, en leuke activiteiten in de vrije tijd) worden geprobeerd te versterken. Dit doen ze in Ijsland op scholen bijvoorbeeld door studenten in hun eigen kracht te zetten en vele activiteiten te organiseren als een schoolband, schilderklas, of knutselruimte. Ook krijgen zij een activiteitenpas, waarmee ze buiten schooltijd activiteiten kunnen ondernemen. De focus ligt daarnaast ook op opvoeding, ze richten zich op ouders om ervoor te zorgen dat een kind in een gezonde omgeving opgroeit.
jongeren kunnen opgroeien, dat betekent dus dat de focus ligt op het positieve, op het gezonde stuk. De beschermende factoren binnen die vier domeinen (denk aan een goede band met familie, juiste vrienden, succes op school, en leuke activiteiten in de vrije tijd) worden geprobeerd te versterken. Dit doen ze in Ijsland op scholen bijvoorbeeld door studenten in hun eigen kracht te zetten en vele activiteiten te organiseren als een schoolband, schilderklas, of knutselruimte. Ook krijgen zij een activiteitenpas, waarmee ze buiten schooltijd activiteiten kunnen ondernemen. De focus ligt daarnaast ook op opvoeding, ze richten zich op ouders om ervoor te zorgen dat een kind in een gezonde omgeving opgroeit.
”Ouders moeten bijvoorbeeld tijdens de schoolcarrière van hun kind drie keer een contract ondertekenen waarin ze beloven dat ze tijd doorbrengen met hun kinderen, erop toezien dat kinderen ’s avonds niet laat buiten blijven en afspraken maken met ouders van de vrienden van hun kinderen.”
Lokale en landelijke acties
Landelijke wetgeving en maatregelen spelen daarnaast ook een rol. Zo kunnen jongeren in IJsland tabak kopen vanaf minimaal 18 jaar en alcohol vanaf 20 jaar. Ook heeft er een landelijke campagne plaatsgevonden tegen roken. Waarschijnlijk zijn de goede resultaten die IJsland de laatste 20 jaar heeft geboekt toe te schrijven aan de combinatie van lokale en landelijke acties.
Nederland neemt een voorbeeld
Ondanks de grote verschillen tussen IJsland en Nederland, biedt de IJslandse aanpak perspectief
voor Nederlandse gemeenten. Om die reden hebben het Trimbos-instituut en het Nederlands
Jeugdinstituut (NJi) in samenwerking met ICSRA een beleidsvormend leertraject (2018-2021)
opgezet. Het doel van dit traject is te verkennen in hoeverre het IJslandse preventiemodel in
Nederland kan worden geïmplementeerd. Zes Nederlandse gemeenten werken hier actief aan
mee: Amersfoort, Hardenberg, samenwerkingsverband Kempengemeenten (Bergeijk, Bladel,
Eersel, Reusel-De Mierden), Súdwest-Fryslân, Texel en Urk.
Plaats een reactie