Iemand een oor aannaaien

Het is een bekende uitdrukking in onze Nederlandse taal; iemand een oor aannaaien. Wat zoveel betekent als ‘iemand iets wijsmaken', ‘iemand voor de gek houden' of ‘iemand bedonderen/oplichten'. Je kent het vast en zeker wel. En je hebt het vast en zeker ook wel eens bij een ander gedaan.

Volgens het Groot Uitdrukkingenwoordenboek is deze uitdrukking ontstaan uit het gebruik om kinderen op school te straffen voor hun domheid. De kinderen moesten namelijk met ezelsoren op hun hoofd rondlopen. Zo werden ze als domoren te kijk gezet…. tja.

Uit een heel oud verhaal blijkt dat ezelsoren al heel vroeg symbool stonden voor domheid.

Het verhaal gaat over een wedstrijd tussen de goden Pan en Apollo. Het ging erom wie de mooiste muziek maakte: Pan op zijn fluit of Apollo op zijn harp. Alle aanwezigen vonden dat Apollo had gewonnen, maar de koning Midas koos voor Pan. Apollo werd hier zo kwaad om dat hij koning Midas' oren veranderde in ezelsoren (vandaar ook de benaming midasoren voor ezelsoren). Midas zorgde er daarna voor dat zijn oren altijd onder zijn muts verborgen bleven, maar zijn kapper kende zijn geheim.

Deze kapper had moeten zweren het geheim van de ezelsoren aan niemand te vertellen, maar op een dag werd hem dit te veel. Hij groef een gat in de grond en fluisterde daarin: “Koning Midas heeft ezelsoren.” Later groeide er riet in dit gat. Toen het riet volgroeid was en de wind opstak, fluisterde het deze woorden verder, waardoor het geheim over de oren van de koning toch uitkwam.

Naaien als beroep of als hobby

Met naaien bedoelen we ook iets anders. Kleding wordt genaaid. Matrassen worden genaaid. Meubelbekleding en gordijnen worden genaaid. Door een mens of door een machinaal. In Nederland of elders ter wereld.

Naast dat het een beroep is (coupeuse, naaister, stoffeerder) is het voor velen ook een leuke hobby. Leuk voor als je voldoende vrije tijd hebt. En dat hebben sommige mensen op dit moment… Je eigen kleding naaien, de gordijnen op maat maken, of een unieke stoffen of leren tas creëren.

Afgelopen maand is er via Google maar liefst 1.600 keer op het woord ‘naaien' gezocht. De tips en ideeën worden enthousiast uitgewisseld via vele blogs, naaigroepjes en facebookgroepen. Er zijn speciale stoffenmarkten, stoffenwinkels. En er zijn tijdschriften met de nieuwste patronen van kledingstukken die je met behulp van een handleiding zelf kunt maken. Een wereld waar je geen weet van hebt, als je er niet in thuis bent.

De geschiedenis van naaien

Terug naar vroeger, het vakwerk. Naaien is een oud ambacht. Daarbij worden doek, leer, dierenhuiden, bont of andere materialen door middel van naald en draad aan elkaar bevestigd. Waarschijnlijk bestaat deze techniek al sinds 30.000 v.Chr. In vrijwel alle oude bekende culturen zijn namelijk aanwijzingen gevonden dat men dit ambacht al vroeg beoefende.

De naaimachine

Rond 1755 werd er in verschillende Europese landen geprobeerd een geschikte machine uit te vinden die het naaien met de hand zou kunnen vervangen. In Frankrijk verschenen rond 1830 de eerste machines in de naaiateliers. Deze werden door de arbeiders niet graag gezien, maar de vinding en de verbeteringen van de machine waren niet meer te stoppen. Een goede machine zou immers het trage en kostbare handwerk kunnen vervangen.

De eerste bruikbare toepassing was de naaimachine die door Barthélemy Thimonnier werd ontwikkeld. Met zijn uitvinding sleepte hij een contract in de wacht voor het produceren van Franse legeruniformen. In de Verenigde Staten had Elias Howe ondertussen een machine met een losse spoel ontwikkeld, dit mechanisme wordt nog steeds in de meeste naaimachines gebruikt.

In de tweede helft van de 19e eeuw werd de naaimachine verder verbeterd, onder andere door Isaac Singer. De ontwikkeling van de trapnaaimachine (rond 1905) bleek een echte grote verbetering te zijn, men had daardoor namelijk de handen volledig vrij voor het naaiwerk. Daarnaast kregen de machines steeds meer mogelijkheden, zoals verschillende naaisteken voor zigzaggen en zomen.