Wat je moet weten over trombose

Als je het nieuws een beetje hebt gevolgd, kan het je niet zijn ontgaan dat er problemen zijn met een aantal vaccins tegen corona. Zowel bij Astra Zeneca als bij Janssen lijkt een gevaarlijke vorm van trombose tot de zeer zeldzame bijverschijnselen te behoren. Vooral jonge vrouwen schijnen hierdoor te worden getroffen en het is soms fataal. Hoe zeldzaam het tot dusver is, blijkt uit het voorbeeld van het gebruik van het vaccin van Janssen in de VS. Op 7 miljoen vaccinaties is er tot dusverre bij 6 vrouwen een gevaarlijke trombose voorgekomen. Het is wel aanleiding om het leveren aan Europa vooralsnog stop ter zetten.

Wat is trombose?

In de medische wereld spreekt men over trombose als bloed klontert in de aderen zonder dat daar een noodzaak voor is. In ons lichaam is er voor veel zaken een balans die zeer fijn moet zijn afgesteld. Dat geldt ook voor de stollings- en antistollingsmiddelen. Als er een wond of wondje is, moet het bloed stollen om te veel bloedverlies te voorkomen. Als de bloeding is gestopt, dient er voldoende antistolling plaatsvinden om de wond op een goede manier te laten genezen. Als de balans is verstoord kan er in principe overal stolling plaatsvinden in de bloedvaten en aderen.

Waardoor kan de balans in ons bloed verdwijnen?

Medici spreken over de Trias van Virchow, dat zijn 3 factoren waardoor de balans tussen stolling en antistolling kan worden verstoord.

1. Aderverkalking

Een bloedvat of een ader kan beschadigd raken. Dat kan door een operatie maar vaker door aderverkalking. Bij dat laatste speelt cholesterol een belangrijke negatieve rol. Als de binnenkant van een ader niet schoon genoeg is, kan het bloed daar gaat stollen met een bloedprop als gevolg.

2. Het bloed stroomt langzamer

Als iemand lang moet stilzitten of liggen, gaat het hart minder snel kloppen en stroomt het bloed minder snel. Denk bijvoorbeeld bij het verblijf in een ziekenhuisbed. In zulke gevallen wordt er altijd extra antistollingsmiddel toegevoegd. Het risico op trombose blijft echter aanwezig.

3. Als het bloed van samenstelling verandert.

Dat kan gebeuren bij een zwangerschap maar ook bij een ziekte of zoals nu blijkt in zeldzame gevallen bij toedienen van de coronavaccins.

Wanneer loop je risico op trombose?

Bekend is dat een aantal zaken het risico om trombose te krijgen vergroot:

• Roken
• Erfelijke afwijkingen
• Zwangerschap
• Het gebruik van de anticonceptiepil
• Langdurig stilzitten, zoals bij een lange vliegreis
• Langdurig geen gebruikmaken van een arm of been, na breuk bijvoorbeeld
• Operaties
• Boezemfibrilleren

Hoe meer van deze zaken samenkomen, hoe groter de kans op trombose. Overigens geldt dat niet voor iedereen. Er zijn zaken die de medische wereld niet kan verklaren.

Hoe gevaarlijk is trombose?

Het is wellicht een ontnuchterend idee dat bij 1 op de 4 mensen die in ons land overlijden, trombose een rol speelt. Trombose komt het meest voor in de benen en dat is meestal te merken doordat de benen pijnlijk worden en rood, blauw of juist erg wit worden. De trombose sluit bloedvaten af en daardoor kunnen bepaalde delen van het been geen zuurstof of energie meer krijgen. Als de bloedproppen in de longen terechtkomen, wordt dat longoedeem genoemd,. Dit is zo ernstig dat een ziekenhuisopname vrijwel altijd nodig is. Als de bloedstolsels in het hart of de hersens terechtkomen, is er sprake van een hart- of herseninfarct. Dit kan tot een onmiddellijke dood leiden.

Is er een oplossing voor trombose?

Er zijn goede medicijnen beschikbaar die voor antistolling zorgen. Deze hebben echter ook bijwerkingen en ze kunnen tot problemen leiden bij wonden. Meestal worden ze onterecht aangeduid als bloedverdunners. Het probleem bij bloedstolsels is echter ook dat ze op een bepaald moment los kunnen raken en in de longen, hart of hersenen terecht kunnen komen voordat bekend is dat er sprake was van trombose.