Het geheim van de perfecte gehaktbal

Vrijwel in ieder land ter wereld vind je wel een soort gehaktbal die tot de nationale trots wordt gerekend. Ook in ons land kent vrijwel iedereen die vlees eet, deze lekkernij. Maar wat is nu de geschiedenis van de Hollandse gehaktbal, waar bestaat deze uit en hoe maak je die perfect klaar?

Waar komt de gehaktbal eigenlijk vandaan?

De voorloper van de gehaktbal in Nederland is de frickedil en dat heeft niets te maken met het woord waarop het lijkt. De frickedil werd in de 17e eeuw gegeten door de gegoede burgerij en bestond uit kalfsvlees en kalfsvet. Het werd gepresenteerd in de vorm van een schijf. In de 19e eeuw werd de gehaktbal in kookboeken beschreven zoals wij die nu ook kennen. Er werden kruiden, zout, ei en broodkruimels toegevoegd aan het vlees voor het braden.

Wat is nu eigenlijk gehakt?

De taaiere stukken vlees van met name varkens en runderen worden tot gehakt verwerkt. Deze worden malser door ze op die manier te malen of te hakken. Meestal voegt de slager al zout en kruiden toe aan het vlees. Behalve het gehakt van varkens en runderen kan er in feite van iedere soort vlees gehakt worden gemaakt, kip wordt op dat gebied steeds populairder. In een echte Amsterdamse gehaktbal werd vroeger altijd garnaal verwerkt. Niet zo zeer vanwege de smaak maar om de simpele reden dat garnaal gedurende een periode goedkoper was dan vlees. Met gehakt moet je altijd voorzichtig zijn. Omdat het vlees is gemalen is het goed toegankelijk voor bacteriën. Bewaar gehakt derhalve a in de koelkast en gebruik het binnen 45 minuten als je het daaruit hebt gehaald.

Wat gebruik je voor een lekkere gehaktbal?

Wist je dat biologisch gehakt minder water bevat dan ander gehakt. Er blijft daardoor meer over als je het gaat bakken. Smaken verschillen, maar persoonlijk geef ik de voorkeur aan biologisch gehakt. Het is daarbij ook beter voor de dieren evenals niet iedere dag vlees eten. Het beste gehakt voor een lekkere gehaktbal is 50% varken en 50% rund. Hierdoor krijg je een vetpercentage van 25%. Vet betekent smaak, maar te veel vet is niet gezond voor je. In de wintermaanden kan je echter wel wat vet gebruiken.

Het kruiden van een goede gehaktbal

Als toevoeging voor hetgeen de slager al heeft gebruikt, horen de volgende smaakversterkers in een bal gehakt zoals oma die ook maakte: zout, peper, foelie, gemberpoeder en korianderzaad. Wees bescheiden bij het kruiden van het gehakt. Als bindmiddel zodat de bal mooi zijn vorm houdt,   gebruik je een ei en paneermeel. Om een gehaktbal wat luchtiger te houden kan je er in melk geweekt brood indoen. Wil je een mooi bruin korstje, dan haal je de bal nog even door de kruidenpaneermeel voor het braden. Kruidenpaneermeel vind je bij iedere supermarkt.

Het braden van de gehaktbal

Het geheim van een goed gebraden gehaktbal zit voor een groot deel in de pan die je gebruikt. Een pan met een dikke bodem van bijvoorbeeld gietijzer heeft meer tijd nodig om warm te worden, maar verdeelt die warmte ook beter en daardoor wordt de gehaktbal meer gelijkmatig gebraden. Gebruik bij voorkeur vloeibare boter of een ander vloeibaar product voor het braden en bakken. Een gehaktbal bevat immers al een behoorlijk percentage verzadigde vetten.

Plaats de gehaktballen met een vleestang in de pan zodat je deze niet beschadigt en braad ze op een middelhoog vuur. Draai de gehaktballen daarbij constant om. In het algemeen duurt het 15 tot 20 minuten om ze perfect te krijgen. Je kan een gehaktbal testen door er met een vleestang tegen aan te duwen. Hoe stugger de gehaktbal hoe gaarder de bal is. Er is echter ook een veel eenvoudiger methode: met een vleesthermometer. Een kerntemperatuur van 68°C is perfect voor de Hollandse gehaktbal.

Kies eens voor exotisch

Zoals gezegd hebben veel landen een eigen vorm van gehaktballen ontwikkeld. Zo zijn er bijvoorbeeld:  Turkse köfte, Italiaanse polpette, Zweedse köttbullar en Vlaamse bouletten. De ene is wat groter dan de ander en ze zijn ook niet allemaal rond. Ook zo benieuwd om deze te proeven?