Al in de 17e eeuw werd een bijzonder verschijnsel op Jupiter waargenomen: iets dat leek op een rood oog. De astronomie stond nog in de kinderschoenen en de speculaties over het rode oog varieerden dan ook per wetenschapper van fantasievolle gedachten tot een simpele vlek op de planeet.
Gedurende een periode van meer dan een eeuw tussen 1713 en 1830 werd helemaal niets geschreven over de rode vlek, het is dus mogelijk dat deze er toen niet was. Door modernere telescopen kon de vlek beter bestudeerd worden en leek het wel duidelijk dat het om een atmosferisch verschijnsel ging. Maar zelfs in 1968 werd nog in brede kring gedacht dat de rode vlek zich op een hoge berg op het oppervlakte van Jupiter bevond.
Wat feiten over de rode vlek op Jupiter
Inmiddels weten we dat Jupiter een gasplaneet is en geen vast oppervlakte kent. De rode vlek is een enorme wervelstorm met een grootte van twee keer de aarde. Het is ook niet de enige storm op de planeet. Er bevindt zich een kleinere storm onder de rode vlek die wit van kleur is en ook de woestheid van deze wervelwind moet enorm zijn.
Er is meer duidelijk geworden over de rode vlek sinds de ruimtesonde Juno het oppervlakte van de reuzenplaneet dagelijks in de gaten houdt. Zo hebben astronomen inmiddels ontdekt dat de storm tot 8 kilometer boven het wolkendek op de planeet reikt. De windsnelheden zijn er voor aardse begrippen enorm met snelheden boven de 500 kilometer en de ontladingen van de bliksem zijn vrijwel continu. Een onverwachte verschijnsel waren de ‘gaten’ in de storm waardoor Juno soms wel tot 300 kilometer diep in de storm kon kijken.
Waarom is het oog rood?
De kleur van het oog maakt deze extra indrukwekkend, omdat inmiddels bekend is dat er vele stormen heersten op Jupiter maar deze minder opvallende kleuren hebben. Ook op Saturnus een andere gasreus in ons zonnestelsel woeden enorme wervelstormen maar deze hebben een donkere kleur zodat ze veel minder opvallend zijn. Wetenschappers speculeren nog over de rode kleur van het oog. Overigens lijkt die kleur in de loop der tijd steeds meer te verschuiven naar oranje. De meest plausibele verklaring is dat het geweld en de constant aanwezige bliksem zorgt voor reacties van de aanwezige gassen en die de rode kleur veroorzaken.
Sluit het oog?
Sinds het rode oog zorgvuldig wordt bestudeerd met onder andere de ruimtetelescoop Hubble, is duidelijk dat het oog verandert. In relatief korte tijd is de vlek 240 kilometer kleiner geworden. Ook lijkt de storm aan de randen minder heftiger dan deze is geweest en is het oog boller geworden.
Experts denken dat het niet onmogelijk is dat het oog in de komende decennia geheel zal verdwijnen. De planeet zal dan haar meest kenmerkende object kwijt zijn. Het bijzondere is echter dat Juno inmiddels ook een tweede rode oog heeft ontdekt, kleiner, maar wellicht nog in opkomst. Het heelal zal ons blijven verbazen.
Bekijk ook:
Plaats een reactie