Het gevaar van de Cumbre Vieja

Op 19 september kwam de Cumbre Vieja tot uitbarsting op het Spaanse eiland La Palma. In de Britse sensatiebladen werd meteen gesproken over een mogelijk catastrofale tsunami die het hele westelijke kustgebied van Europa zou kunnen verwoesten.

Dat was namelijk een van de scenario’s die experts voor ogen stond bij een heftige explosie van deze vulkaan. Hierbij werd dan uitgegaan van een breuk van de Cumbre Vieja. De grootste massa waaruit deze bestaat, zou met een flinke plof in de oceaan plonzen.

Dat lijkt er voorlopig nog niet in te zitten. Ook nog niet nu het noordelijk gedeelte van de vulkaan is ingestort en de activiteit nog steeds lijkt toe te nemen. Er is gevaar voor de inwoners van het eiland, omdat de aswolken de atmosfeer aantasten. Ook ontstaan er giftige dampen als de gloeiend hete lava de oceaan bereikt, wat momenteel steeds sneller lijkt te gaan. Maar heeft de Cumbre Vieja nog meer in petto en moeten wij in Nederland daar ook voor vrezen?

Recent shot afkoelende lavadelta (roestkleur). Ik zie geen stromende lava, lijkt erop dat het idd via lavatunnels gaat. Het steile kustverval zal aan tunnelvorming bijgedragen hebben. Grotere rek betekent tragere lava. Het is geen water.. #CumbreVieja???? #LaPalmaeruption #LaPalma pic.twitter.com/iRUoU3niiI

— Sam Gerrits (@samgerrits) October 6, 2021

De geschiedenis herhaalt zich?

Er zijn meerdere vulkaanuitbarstingen geweest in het Canarisch gebied. De meest recente was in 1949. Maar het is vele duizenden jaren geleden dat er een mega tsunami ontbond ter hoogte van Tenerife. Deze was verantwoordelijk voor een enorme verwoesting aan de Canarische, Spaanse en Afrikaanse kusten. Een dergelijk verschijnsel in onze tijd zou voor miljoenen slachtoffers zorgen. De autoriteiten geven momenteel aan dat ze een dergelijke ramp  niet verwachten bij de huidige uitbraak. Een tsunami komt in het algemeen voor bij seismische activiteit onder of in het water. Daarbij kan worden gedacht aan een onderzeese aardbeving, vulkanische activiteit onder water of bijvoorbeeld het neerstorten van een grote meteoriet of zelfs een komeet. De huidige kern van de uitbarsting op La Palma ligt onder het eiland en heeft daarom weinig invloed op het omringende water, behalve door de lava.

Beelden van de #fajana of lavadelta van 2 uur oud, op de achtergrond de #fajana van de eruptie van 1949. babylavadelta groeit hard. #CumbreVieja???? #LaPalmaeruption #LaPalma pic.twitter.com/DBPqWPtyqE

— Sam Gerrits (@samgerrits) October 5, 2021

Een tsunami in Europa is mogelijk

De Engelse wetenschappers Steven Day en Simon Ward stelden in een artikel in 2001 dat er bij de uitbarsting van de vulkaan op La Palma een aantal nieuwe breuklijnen zijn ontstaan. Dat zou kunnen inhouden dat bij een nieuwe heftige explosie een groot deel van de vulkaan en een stuk van het eiland binnen enkele seconden in de Oceaan zouden kunnen storten. Door de ongekend grote massa zou daardoor een tsunami ontstaan. Deze zou niet alleen de Europese kust, maar ook die van Noord-Amerika teisteren. Daarmee vergeleken zou de kersttsunami van 2004 in Zuidoost-Azië een kleintje vergeleken zijn. Nadien is er flink gediscuteerd over de mogelijke omvang van een dergelijk verschijnsel. Andere experts stellen dat de hoogte van de golf wellicht nog mee zou vallen. Wie er gelijk heeft, kan alleen maar vastgesteld worden als het feitelijk gebeurt. Daar zit ongetwijfeld niemand op te wachten.

Het kan nog erger: de supervulkaan

De Cumbre Vieja is beslist geen vulkaan om te onderschatten, maar klein vergeleken bij een aantal supervulkanen op aarde. De meest actieve daarvan is te vinden in Yellowstone Park in de VS. Alle activiteiten daar op seismisch gebied zoals heetwaterbronnen, geisers en vrijwel constante aardschokken worden door deze enorme vulkaan veroorzaakt. Het is voor de wetenschap nog vrijwel onmogelijk om het tijdstip van de uitbarsting van een vulkaan te voorspellen. Geen enkele wetenschapper twijfelt er echter aan dat Yellowstone zal ontploffen, maar dat kan morgen gebeuren of pas over vele jaren.

Mocht de uitbarsting plaatsvinden in de komende jaren, dan achten de wetenschappers het onwaarschijnlijk dat de mensheid dat zal overleven. Het probleem is dan geen tsunami, maar zoveel as in de atmosfeer dat hierdoor de zon misschien wel een eeuw zal worden geblokkeerd. Welkom op de planeet aarde, hier gebeurt altijd wat.