Stel je voor: na een ontspannend zwempartijtje krijgt iemand hoofdpijn. Eerst is het nog een lichte ergernis, maar al gauw word de pijn erger en een paar uur daarna treedt de dood in.
Naegleria fowleri is een amoebe, een microscopisch eencellige wezentje dat in het water leeft. Als het via de neus binnendringt, begeeft het zich op weg naar de hersens. Daarna – de realiteit is soms gruwelijk – begint deze amoebe grijze cellen te verteren. Het immuunsysteem van het menselijke lichaam reageert enorm heftig op deze hersen-eters en dit is de aanleiding voor het overlijden. Er worden zoveel antistoffen in de hersenen gepompt dat de amoebes het niet overleven, maar ook de hersencellen kunnen deze overdosis niet verdragen.
Naegleria fowleri komt overal voor
Deze afschrikwekkende amoebe kan in principe overal ter wereld voorkomen, maar is zeer zeldzaam. In Nederland is er één melding geweest in het koelwater van een elektriciteitscentrale. Mensen zijn daardoor niet besmet. In België zijn twee jonge kinderen overleden na een zwempartijtje in het koelwater van een centrale. Deze amoebe leeft in stilstaand warm water.
De situatie in tropische gebieden is derhalve meer geschikt dan het relatief koude water in ons land. In Florida zijn de burgers onlangs gewaarschuwd om niet in warm water te zwemmen omdat de amoebe weer is aangetroffen in het gebied. Dat besmettingen niet vaak voorkomen, maakt de situatie in de VS duidelijk. In de afgelopen 60 jaar zijn er 132 besmettingen geweest. Een aantal dat te verwaarlozen is ten opzichte van andere ziekten of parasieten.
Hoe ernstig de besmetting echter meestal uitpakt, blijkt uit het feit dat slechts 2 patiënten het hebben overleefd waarbij er wel complicaties optraden door hersenschade. Er wordt geschat dat ongeveer 20 mensen in tropische gebieden ieder jaar sterven door Naegleria fowleri. Door het snelle verloop zal niet overal de doodsoorzaak worden vastgesteld.
Vanwege de klimaatverandering worden de omstandigheden voor deze amoebe wereldwijd steeds beter. Experts verwachten dan ook dat er vaker besmettingen optreden op plaatsen waar tot op heden mensen geen risico liepen. Ook Nederland is in warme zomers bedreigd vanwege de grote hoeveelheid stilstaand water.
Is de amoebe te bestrijden?
Experts denken dat het relatief eenvoudig is om de amoeben een besmetting te bestrijden met moderne geneesmiddelen. In het laboratorium zijn diverse succesvolle proeven genomen waarbij de amoebe kon worden gedood met middelen die weinig bijwerkingen hebben voor het menselijk lichaam. Het probleem is echter dat er eerst een middel moet zijn om de afweerreactie van het immuunsysteem op de indringer te beteugelen.
Juist die reactie zorgt ervoor dat de dood zo snel optreedt. De snelheid waarmee het proces verloopt en het zeer beperkte aantal besmettingen heeft het tot dusverre onmogelijk gemaakt om te testen of het mogelijk is om eerst de overmatige productie van antistoffen tegen te gaan en daarna de amoebe aan te pakken. Dat is een ontnuchterende gedachte.
Wellicht dat ook jij wat voorzichtiger zal worden voordat je een zwempartijtje overweegt in natuurlijk warm water.
Bekijk ook:
Plaats een reactie