Hoe groot is de kans op een rechts kabinet?

Binnenkort zijn er verkiezingen, en daarna krijgen we een nieuw kabinet. Het is nog maar de vraag welke partijen samen een coalitie gaan vormen, maar over de samenstelling kunnen we wel alvast speculeren. In dit artikel proberen we in te schatten hoe groot de kans is op een rechts kabinet. 

De kans op een rechts kabinet na 17 maart hang af van de volgende factoren:

1. Wat is de grootste partij van Nederland? De grootste partij mag na de verkiezingen het voortouw nemen om een nieuwe regering te vormen. Als de grootste partij rechts is, dan is de kans op een rechts kabinet ook groter.
2. Hoeveel zetels hebben de rechtse partijen samen? Voor een regering heb je natuurlijk de meerderheid van de zetels nodig. Dus de rechtse partijen zullen samen meer dan 75 zetels moeten halen.
3. Welke partijen hebben zetels gewonnen tijdens de verkiezingen? Verkiezingswinst van partijen wordt gezien als een teken dat het volk deze partijen de macht wil geven. Als (veel) rechtse partijen zetels winnen, dan kan dit worden gezien als een voorkeur voor een rechts kabinet.
4. Hoeveel partijen zijn er nodig voor een meerderheid? Hoe minder partijen er nodig zijn voor een coalitie, des te makkelijker ze samen tot een akkoord zullen komen.
5. Willen de partijen met elkaar samenwerken? Er moet natuurlijk ook een wil zijn om samen te werken, want als partijen de voorkeur hebben voor andere partijen, dan wordt het een moeilijk verhaal.

Wat is de grootste partij van Nederland?

We weten natuurlijk nog niet welke partij straks de grootste van Nederland wordt, maar als we de peilingen mogen geloven, dan is één partij duidelijk de favoriet. In alle peilingen staat namelijk de VVD van Mark Rutte op flinke voorsprong. De VVD is een rechtse partij en als deze daadwerkelijk de grootste van Nederland wordt, dan is de kans op een rechts kabinet een stuk groter.

Hoeveel zetels hebben de rechtse partijen samen?

De hele verkiezingsuitslag is natuurlijk ook nog niet bekend, dus hiervoor kijken we even naar de laatste peiling van Maurice de Hond. Volgens de peiling zou de VVD 33 zetels halen, kan de PVV op 24 zetels rekenen, staat het CDA op 19 zetels, heeft FVD 4 zetels, krijgt de SGP 3 zetels en pakt JA21 ook 3 zetels. Samen hebben de VVD, de PVV en CDA al 76 zetels volgens de peiling. En er zijn enkele kleine rechtse partijen die eventueel kunnen aansluiten als de werkelijke uitslag iets tegenvalt. Er lijken dus genoeg zetels te zijn voor een rechts kabinet.

Welke partijen hebben zetels gewonnen tijdens de verkiezingen?

Volgens dezelfde peiling zouden de VVD en het CDA geen zetels verliezen en zou de PVV zetels winnen. Hiermee lijkt de kiezer dus een lichte voorkeur te hebben voor een rechts kabinet. Zeker als je meetelt dat andere rechtse partijen zoals FVD en JA21 ook op zetelwinst staan én dat de VVD in andere peilingen nog beter scoort.

Hoeveel partijen zijn er nodig voor een meerderheid?

Voor een meerderheid zouden volgens de meest recente peiling slechts drie partijen nodig zijn, namelijk de VVD, het CDA en de PVV. De marge is echter klein, dus het zou goed kunnen dat een vierde partij nodig is. Een kabinet met vier partijen is relatief groot, maar niet onmogelijk zoals het huidige demissionaire kabinet maar bewijst.

Willen de partijen samenwerken?

Tot zover staan alle seinen op groen voor een rechts kabinet. Helaas is er toch slechts nieuws voor de kiezers die hopen op deze samenstelling. Vooralsnog hebben bepaalde partijen namelijk aangegeven niet met elkaar te willen samenwerken. De PVV en FVD worden namelijk door zowel de VVD als het CDA uitgesloten. Rutte en Hoekstra willen niet met Wilders en Baudet samenwerken, waardoor een rechts kabinet voorlopig onhaalbaar lijkt. De kiezers mogen een rechts kabinet dan wel steunen, de machtshebbers van de partijen lijken dat voorlopig nog te blokkeren.

Conclusie: hoe groot is de kans op een rechts kabinet?

De kans op een rechts kabinet is dus (zeer) klein). Ondanks het feit dat straks waarschijnlijk een rechtse partij de grootste van Nederland wordt, rechtse partijen waarschijnlijk zetels gaan winnen en er een meerderheid is op rechts, blijft deze samenstelling onhaalbaar doordat de PVV wordt uitgesloten door zowel de VVD als het CDA. Zonder de PVV is een meerderheid op rechts waarschijnlijk onhaalbaar. En daarmee lijkt het hoogst haalbare op rechts dus een paars kabinet te zijn, met rechtse partijen VVD en het CDA en meerdere linkse partijen. Dat is best jammer voor de kiezers die op een rechts kabinet hoopten, maar de werkelijkheid is niets anders. Of Rutte en Hoekstra moeten straks op hun woorden terugkomen.