Geen producten in de winkelwagen.
Nadat in 2018 met behulp van o.a. D66 het raadgevend referendum, een van haar ‘kroonjuwelen’, de nek is omgedraaid, lijkt het erop dat er toch weer een beweging ontstaat die een volksraadpleging ondersteunt. De Raad van State publiceerde eind oktober een verrassend positief advies over de nieuwste poging om tot een bindend correctief referendum te komen.
Het initiatief hiervoor is genomen door SP Kamerlid Ronald van Raak en borduurt voort op het positieve sentiment in Den Haag, waar steun voor het referendum weer lijkt toe te nemen. Het advies van de Raad van State sluit hierbij aan door te stellen dat het “referendum een positief te waarderen aanvulling en correctie” op het huidige bestel vormt. Met een steeds verder groeiende kloof tussen burger en bestuur is dit natuurlijk een toe te juichen ontwikkeling of, zoals de Raad van State het formuleert: “het referendum helpt om ‘gevoelens van isolement, vervreemding en uitsluiting’ onder de bevolking te voorkomen.”
Nog steeds grote steun onder bevolking
De mogelijkheid tot het houden van een referendum wordt nog steeds door en breed deel van de Nederlandse bevolking gesteund. Het biedt immers een instrument om politici scherp te houden, waarbij eventuele gemaakte compromissen ook echt door de burgers moeten worden gesteund. Het advies van de Raad van State sluit ook aan bij het positieve advies dat eerder dit jaar werd afgegeven door de Staatscommissie Parlementair Stelsel, geleid door de VVD’er Remkes. Ook hier werd de kloof tussen de burger en politiek geconstateerd en werd aangegeven dat meer en meer mensen dreigen af te haken, of dat al zijn, puur vanuit het geen vertrouwen meer hebben in de democratie. Minister Ollongren negeerde destijds het positieve advies.
Het nieuwe voorstel
Het voorstel van Van Raak voor een bindend referendum betekent een grondwetswijziging, waarvoor een tweederde meerderheid noodzakelijk is. Ten opzichte van een eerder voorstel is het verschil dat besluiten inzake belastingen zijn uitgesloten en ook referenda op het niveau van waterschappen zijn geschrapt. Wanneer het voorstel wordt aangenomen kan een wettelijk te bepalen aantal burgers, net als dat bij het raadgevend referendum het geval was, een bindend referendum afdwingen over wetten en verdragen, nadat deze door het parlement zijn aangenomen. Ook EU verdragen zijn hierbij inbegrepen! De uitslag is vervolgens bindend.
Steun in de Kamer?
Zoals gezegd is er een tweederde meerderheid in de Kamer nodig om de grondwetswijziging te realiseren. En daar zit thans nog de moeilijkheid. VVD, CDA en SGP zijn altijd tegen het referendum geweest, andere partijen steunen het referendum wel, waarbij moet worden aangetekend dat PvdA en Groen Links vooralsnog alleen het raadgevend referendum steunden. Echter, wanneer op dit moment wordt gekeken naar de verhoudingen in de Kamer en het zetelverlies van de regeringspartijen, dan zou een stemming nog wel eens heel spannend kunnen worden. Ook kunnen partijen op basis van voortschrijdend inzicht een draai maken, men zou immers zomaar weer dichter bij de burger willen komen te staan. Wanneer ook de steun uit onverwachte hoek, van politicologen en staatrechtjuristen, begint te komen lijkt er een basis te zijn voor een bindend referendum.
